Τι είναι ο κιρκάδιος ρυθμός;
Αισθάνεστε μερικές φορές ότι δεν μπορείτε να κρατήσετε τα μάτια σας ανοιχτά το βραδάκι ενώ άλλες φορές δεν μπορείτε να κοιμηθείτε αν και είστε κουρασμένοι; Οι συνήθειες του ύπνου μας ορίζονται από τον κιρκάδιο ρυθμό – το εσωτερικό 24ωρο ρολόι του οργανισμού μας που ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-ξύπνιου. Επηρεάζει τα πάντα, από τις ορμόνες και τις διατροφικές συνήθειες έως τη θερμοκρασία του σώματος και τον μεταβολισμό. Όταν δεν μπορούμε να κοιμηθούμε ακόμα και όταν είμαστε κουρασμένοι, μπορεί να σημαίνει ότι κάτι έχει διαταράξει τον κιρκάδιο ρυθμό και την ορμόνη μελατονίνη – την ορμόνη που μας κάνει να κουραζόμαστε.
Τι επηρεάζει τον κιρκάδιο ρυθμό;
Το να χρησιμοποιούμε το κινητό η να βλέπουμε τηλεόραση μέχρι να μας πάρει ο ύπνος είναι μεγάλο λάθος! Το σώμα μας είναι έξυπνος οργανισμός σχεδιασμένος επάνω σε ένα 24ωρο κύκλο που ακολουθεί τον ήλιο. Παλιά, όταν δεν υπήρχε ηλεκτρικό φως, συνηθίζαμε να πηγαίνουμε για ύπνο με το ηλιοβασίλεμα και να ξυπνάμε την ανατολή. Τώρα που το τεχνητό φως είναι παντού, είναι δύσκολο για τον οργανισμό μας να αναγνωρίσει πότε πρέπει να ξεκουραστεί καθώς το σκοτάδι που ενεργοποιεί την μελατονίνη δεν είναι παρόν.
Πως επηρεάζει την υγεία μας;
Η έκθεση σε τεχνητό φως το βράδυ και οι ακατάστατες ώρες ύπνου έχουν συσχετιστεί με χρόνιες παθήσεις όπως παχυσαρκία και καρδιαγγειακά νοσήματα καθώς και ευερεθιστότητα, άγχος και μειωμένη μνήμη και μαθησιακή απόδοση.
Επιπλέον, είναι ευρέως γνωστό ότι οι πληθυσμοί χωρών με πολύ λίγη ηλιοφάνεια τους χειμερινούς μήνες έχουν περισσότερα κρούσματα κατάθλιψης. Ευτυχώς, πολλές από αυτές τις παθήσεις είναι αποτρέψιμες καθώς σχετίζονται με τον τρόπο ζωής.
- Πηγαίνετε για ύπνο την ίδια ώρα κάθε βράδυ. Αυτό δημιουργεί μία ρουτίνα (ο οργανισμός μας λατρεύει τη ρουτίνα!) και βοηθά το σώμα μας να καταλάβει πότε είναι ώρα για ύπνο.
- Σταματήστε να χρησιμοποιείτε την τεχνολογία λίγες ώρες πριν πάτε για ύπνο. Εάν πρέπει να χρησιμοποιήσετε κάποια συσκευή μπορείτε να εγκαταστήσετε φίλτρα για το μπλε φως ή να φορέσετε γυαλιά που μπλοκάρουν το μπλε φως γιατί αυτό αναστέλλει την μελατονίνη.
- Βγείτε έξω κατά τη διάρκεια της ημέρας ώστε να συγχρονιστεί το σώμα σας με τον ήλιο.
- Αυτό είναι το πιο δύσκολο, αλλά και το καλύτερο εάν είναι εφικτό: παρακολουθήστε την ανατολή και τη δύση. Όχι μόνο είναι πανέμορφα αλλά βοηθούν και στην ρύθμιση του εσωτερικού μας ρολογιού.
